ANA SƏHİFƏ Sayta başqa dillərdə baxa bilərsiz:

"Hz.Peyğəmbər (səv), insanların ən xeyirlisi insanların faydalı olanıdır"

Ey iman gətirənlər! Allaha və Peyğəmbərə itaət edin və əməllərinizi puç etməyin!

(Muhəmməd surəsi / 33)

◊   PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV)'İN ŞƏMAL-İ ŞƏRİFİ  

Saytın əvvəlki hissələrində Peyğəmbər Əfəndimiz (səv) Quran ayələrində bildirilən və bütün insanlar üçün nümunə olan gözəl əxlaq xüsusiyyətlərindən bəhs edildi. Onun ədalətli, şəfqətli, mərhəmətli, sülhsevər, ünsiyyətçil, səbirli, təvəkküllü, cəsur, təvazökar və qərarlı xarakteri müxtəlif nümunələrlə araşdırıldı.

Quran ayələr ilə yanaşı səhabələrdən bildirilən şərhlərdə də Peyğəmbərimizlə (səv) əlaqədar bir çox məlumat verilir. Peyğəmbərimiz (səv)in ailəs ilə və ətrafındakı möminlərlə olan əlaqəsi, gündəlik həyatından detallar, xarici görünüşü, görənləri heyran edən heybəti (hörmətlə bərabər şiddətli həyəcan hissini verən halı, əzəməti), sevdiyi yeməklər, geyimi və gülüşü kimi bir çox detal İslam alimləri tərəfindən " Şemail "sözü ilə ifadə edilir. Şemail sözü "şimal" dan törəmişdir. Bu söz "xarakter, xasiyyət, hal, hərəkət, davranış və rəftar" kimi mənalar daşıyır. Şemail sözü ilk başlarda daha geniş mənalar ehtiva etsə də, zaman içində xüsusiləşmiş və Peyğəmbərimizin (səv) necə bir həyat sürdüyü ilə əlaqədar detalları və fərdi xüsusiyyətlərini ifadə edən bir terminə çevrilmişdir.

Rəbbimizin aləmlərə üstün etdiyi bu seçmə qulunun xarakterinə və görünüşünə dair bildirilən hər bir detal, eyni zamanda onun üstün əxlaqının da əks olunmasıdır. Peyğəmbərimizin (səv) şemailinin izah edildiyi bu hissənin hazırlanmasındakı məqsəd isə, onun müxtəlif qaynaqlarda bildirilən gözəl xüsusiyyətlərini araşdırıb, həyatından dövrümüz üçün nümunə çıxarmaqdır.

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN YARADILIŞ GÖZƏLLİKLƏRİ

Peyğəmbərimiz (səv)in Səhabələri bu müqəddəs insanın xarici görünüşünün gözəlliyi, görənləri heyran edən heybətindən, nuruna və duruşundan gülüşünə qədər Allahın onda təcəlli etdirdiyi müxtəlif gözəlliklər haqqında bir çox detalları bildirmişlər. Sayca olduqca çox olan səhabələr, bu gözəlliklər haqqında bir çox fərqli fikirlər bildirmiş, Peyğəmbərimiz (səv) ilə eyni dövrdə yaşamamış olan müsəlmanlara Allahın Rəsulunu bir çox yönü ilə tanıtmışlar. Bəzi səhabələr onu ümumi xüsusiyyətləriylə təsvir edərkən, digərləri uzun və ətraflı izahatlar vermişlər. Bu izahatlardan bəziləri bu şəkildədir:

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN XARİCİ GÖRÜNÜŞÜ VƏ GÖZƏLLİYİ

Səhabələri Peyğəmbərimiz (səv)in gözəlliyini belə izah edirdilər:

"Allah Elçisi sallallahu əleyhi və səlləm çox yaraşıqlı və cazibədar idi. Mübarək üzü on dörd günlük bütöv ay kimi parlayardı ... Burnu çox gözəl idi ... Gur saqqallı, iri gözlü, düz yanaqlı idi. Ağzı geniş, dişləri inci kimi parlaq .. . Boyu sanki bir gümüş silsiləsi idi ... Geniş kürəkli, çiyinləri qalın idi ... "

Ənəs b. Malik (r.a) izah edir:

"Rəsulullah (səv)in boyu, nə çox uzun, nə də çox qısa idi. Bədəni də nə duru ağ, nə də tünd əsmər idi. Saçları isə nə düz, nə də buruq idi. Qırx yaşına gəldiyində, Allah Təala Onu peyğəmbər olaraq göndərdi. Peyğəmbər olduqdan sonra, Məkkədə 10 il, Mədinədə də 10 il qaldı və 60 yaşlarında vəfat etdi. Bu fani həyata vida edərkən, saçında və saqqalında 20-yə qədər ağ tel var idi. "

"Rəsulullah (sə..v) ağ, gözəl və münasib (yavaş və mülayim, etidallı) idilər."

Hz. Əli (r.a)nin Peyğəmbərimiz (səv)in bədən və əxlaq gözəlliyini, davranış mükəmməlliyini, insanların ona duyduğu sevgi və hörməti izah etdiyi Hilyə-i şərif.

“Sizin himayədarınız yalnız Allah, Onun Elçisi və iman gətirənlərdir. Onlar (Allaha) boyun əyərək namaz qılır və zəkat verirlər.”

(Maidə Surəsi, 55)

“O, Özündən başqa heç bir məbud olmayan, qeybi və aşkarı Bilən Allahdır. O Mərhəmətlidir, Rəhmlidir.”

(Həşr Surəsi, 22)

Ənəs b. Malik (r.a) rəvayət edir:

"Peyğəmbərimiz (səv) orta boylu idi; uzun da deyildi, qısa da deyildi; xoş bir görünüşü vardı. Saçı isə nə buruq, nə də düzdü. Mübarəklahi xeyrin olduğu şey, bərəkətlənmiş, çoxalmış, xeyirli, uğurlu) üzlərinin rəngi isə nurani ağ idi. "

Bəra b. Azib (r.a) rəvayət edir:

" Rəsulullahdan (səv) daha gözəl birini görmədim. Çiyinlərinə çatan saçları vardı. İki çiyin arası geniş idi. Boyu isə nə qısa idi, nə də uzun idi."

Hz. Əlinin nəvələrindən İbrahim b. Məhəmməd (r.a) rəvayət edir:

"Babam Hz. Əli Peyğəmbərimiz (səv)i izah edərkən Onu belə vəsf (təsvir) edərdi:

"Peyğəmbərimiz (səv) nə həddindən artıq dərəcədə uzun, nə də qısa idi; O yaşadığı dövrün orta boylusu idi. Saçları, nə buruq, nə də dümdüz idi; xəfifcə dalğalı idi. Mübarək üzlərinin rəngi qırmızıya çalan şəkildə ağ, gözləri qara, kirpikləri sıx və uzun, çiyin ucları iri quruluşlu idi. O, insanların ən comərd könüllüsü, ən doğru sözlüsü, ən yumşaq təbiətlisi və ən dost canlısı idi. Onu qəflətən görənlər heybəti qarşısında çox şiddətli həyəcanlanarlar, üstün xüsusiyyətlərini bilərək söhbətində olanlar isə Onu hər şeydən çox sevərdilər. Onun üstünlüklərini və gözəlliklərini tanıtmağa çalışan şəxs, mən nə ondan əvvəl, nə də ondan sonra onun kimi birini görmədim deməklə, Onu tanıtmaqda acizliyini və gücsüzlüyünü etiraf edərdi. Allahın salatı (dua Peyğəmbərimiz (səv) ə  edilən dua, istiğfar, rəhmət, namaz) və salamı Onun üzərinə olsun.

Hz. Həsən (r.a) nəql edir:

"Rəsulullah (səv) yaradılışdan heybətli və möhtəşəm idi. Mübarək üzü bütöv ay kimi, ayın parlaqlığı kimi nur saçardı. Orta boyludan uzun, incə uzundan qısa idi. Saçları buruq ilə düz arası idi, əgər özzünə ikiyə ayrılmış olsalar başının iki yanına salar, elə deyildisə ayırmazdı. Uzandıqları təqdirdə saçları qulaq yumuşaqlarını keçərdi. Peyğəmbərimiz (səv)in rəngi ezher'ul-levnox ağ və parlaq rəng) idi, yəni nurani ağ idi. Alnı açıq idi. Qaşları aypara kimi gur və bir-birinə yaxın idi.

Boynu saf mərmərdən meydana gələn heykəllərin boynu kimi gümüş silsiləsi idi. Bədəninin bütün üzvləri bir-biri ilə uyğun olub yaraşıqlı bir quruluşa sahib idi."

Kim Peyğəmbərə itaət edərsə, Allaha itaət etmiş olar, kim üz çevirərsə (bil ki) Biz səni onlara gözətçi göndərməmişik.”

(Nisa Surəsi, 80)

Əbu Hüreyrə (r.a) nəql edir:

"Həzrəti Peyğəmbər (səv) gümüşdən yaradılmış kimi nurlu ağ idi, saçları da yüngül dalğalı idi."

fəndimiz (səv) ağ qarışıq çəhrayı rəngdə idi. Gözləri qara, kirpikləri sıx və uzun idi."

"Allah Rəsulunun (səv) alnı geniş olub aypara qaşlıydı, qaşları gur idi. Iki qaşı arası açıq olub, xalis bir gümüş kimi idi. Gözləri çox gözəl, göz bəbəkləri qapqara idi. Kirpikləri bir-birinə keçəcək şəkildə gur idi. Güldüyündə dişləri çaxan şimşək kimi parıldayırdı. Iki dodağı da bənzərsiz şəkildə gözəl idi. Saqqalı gur idi. Boyu çox gözəl idi, nə uzun, nə də qısa idi. Boyunun günəş və külək görən qisimi qızıl xəlitəli gümüş ibrik kimi gümüşün ağlığı və qızılın da qırmızılığını əks etdirir şəkildə parıldayırdı. Sinəsi geniş idi, sinəsinin düzlüyü güzgünü, ağlığı da ayı xatırladırdı. Çiyinləri geniş idi. Qol və bazuları iri idi. ovucları ipəkdən daha yumşaq idi."

Onların mallarından sədəqə götür ki, bununla onları pak edib təmizə çıxarasan. Onlar üçün dua et. Çünki sənin duan onlar üçün bir təskinlikdir. Allah Eşidəndir, Biləndir

(Tovbə surəsi / 103)

Peyğəmbərimiz (səv)in hicrəti əsnasında çadırını ziyarət etdiyi Ümmü Məbəd adlı comərdliyi, iffəti və cəsarəti ilə tanınan biri peyğəmbərimiz (səv)i təsvir etmişdir:

"Aydın üzlü və gözəl yaradılışlı idi, zəif və incə də deyildi. Gözlərinin qarası və ağı bir-birindən yaxşıca ayrılmışdı. Saçı ilə kirpik və bığları gur idi. Səsi qalın idi. Susduğu zaman təmkinli, danışdığı zaman da heybətli idi. Uzaqdan baxıldığında insanların ən gözəli və ən sevimlisi görünüşündə idi, yaxından baxıldığında da şirin və xoş bir görünüşü vardı. Çox şirin danışırdı. Orta boylu idi, baxan kimsə nə qısa, nə də uzun olduğunu hiss edərdi. Üç adamın arasında ən gözəl görünəni və nur üzlü olanı idi. Yoldaşları araya almış vəziyyətdə həmişə onu dinləyər, buyurduğu zaman da dərhal buyruğunu yerinə yetirərdilər. Danışığı tox və qərarlı idi."

Özünü görənlərin izah etdiklərindən də görüldüyü kimi peyğəmbərimiz (səv) fövqəladə yaraşıqlı, görənlərin nəfəsini kəsəcək qədər gözəl üzlü və gözəl əndamlı idi. Ayrıca atletik və son dərəcə təsirli bir quruluşu vardı və çox qüvvətli idi.

Osmanlı dövrünün əhəmiyyətli alimlərindən olan Əhməd Cövdət Paşa Peyğəmbərimiz (səv)in izah edilən xüsusiyyətlərini xülasə halına gətirən bir iş etmişdir. Bu çalışması Qisasinbiya adlı əsərinin IV üzündə "Bəzi EvsafSəniyyə-i Muhammediyye" başlığı altında yer almışdır:

"Mübarək cismi gözəl, həmişə azası mütənasib (uyğun, aralarında müntəzəm bir nisbət olan), əndamı çox məqbul, alnı və sinəsi və iki çiyinlərinin arası və ovucları geniş, boyu uzun (yaraşıqlı) və gümüş kimi saf , çiyinləri və bazuları və baldırları iri və qalın, biləkləri və barmaqları uzun, əlləri və barmaqları qalın idi. Mübarək dərisi isə ipəkdən yumşaq idi.

Kamal-i orta böyük başlı, hilal qaşlı, çəkmə burunlu, oval üzlü idi.

Kirpikləri uzun, gözləri quru və gözəl, böyük və iki qaşının arası açıq, lakin qaşları bir-birinə yaxın idi.

O Nəbiyyi Müctəba (seçilmiş, qiymətli peyğəmbər) rəngi nurlu, parlaq idi, yəni nə ağ, nə də quru əsmər, bəlkədə ikisinin ortası və gül kimi qırmızıya bənzər ağ və nurani və aydın olub, mübarək üzündə nur parlayardı. Dişləri inci kimi parlaq, sağlam və işıqlı, parlaq, büklümlü olub, danışarkən ön dişlərindən nur saçılar, gülərkən, səadətli ağızı bir lətif (mülayim, yumşaq, nəzakətli, gözəl) şimşək kimi ziyalar (işıqlar) saçaraq açılardı.

Vəfatına yaxın vaxtlarda saçı, saqqalı yenicə ağarmağa başlamış başında bir az və saqqalında iyirmiyə qədər ağ var idi.

Hissi (duyğuları) fövqəladə möhkəm (möhkəm, qüvvətli) idi. Uzaqdan eşidər və kimsənin görə bilməyəcəyi məsafədən görərdi. Xülasə (sözün özü) ən mükəmməl və müstəsna surətdə yaradılmış bir vücudməsud (xoşbəxt bədəni) və mübarək idi. Onu qəflətən görən şəxsdə sevgi yaranardı və Onunla söhbətlər eyləyən şəxs Ona canı könüldən aşiq olardı. Əhl-i fazl'a (kərəm, elm sahibi), dərəcələrinə görə ehtiram (hörmət) edərdilər. Qohumuna hətta çox hədiyyə verərdi. Lakin onları özlərindən üstün (daha fəzilətli, daha layiqli, daha yaxşı) olanların üzərinə təqdim etməzdi.

Xidmətçilərinə çox xoş münasibət göstərərdi. Özü nə yeyər və nə geyinərdisə, onlara da onu yedizdirər və onu geyindirərdi.

Doğru (comərd, əliaçıq, hər kəsə yaxşılıq etmək istəyən) və kərim (hər şeyin yaxşısı, faydalısı), Şəfqətli ( əsirgəyən, mərhəmətli) və rəhim (rəhmət edici, bağışlayan), igid və həlim (yumşaq xasiyyətli, xoş rəftar edən) idi. Əhdini yerinə yetirən, sözündə sadiq idi. Xülasə (nəticəsi) - hüsnü-əxlaq tərəfindənxlaq gözəlliyi) və iti ağılı ilə bütün insanlardan üstün və hər cür tərifə layiq idi.

Əlində olanlarla kifayətlənər, çoxluğundan çəkinərdi."

Hz. Əli (r.a)nin Peyğəmbərimiz (səv)in üstün əxlaqını, insanları heyran qoyan gözəlliyini, davranışlarındakı qüsursuzluğu izah etdiyi hikmətli sözlərə yer verən bir başqa Hilyə-i şərif.

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN PEYĞƏMBƏRLİK MÖHÜRÜ

Allah Hz. Məhəmməd (səv)i aləmlər üzərinə seçmiş və onun "Allahın Elçisi və peyğəmbərlərin sonuncusudur." (Əhzab Surəsi, 40) deyə bildirmişdir. Ondan sonra heç bir peyğəmbər göndərilməyəcək və Quran insanlara hidayət rəhbəri olaraq göndərilən ən son kitabdır. Allah peyğəmbərimiz (səv)in bu bənzərsiz xüsusiyyətini onun mübarək bədənində bir izlə təcəlli etdirmişdir.

İslami qaynaqlarda və rəvayətlərdə peyğəmbərimiz (səv)in kürək sümükləri arasında olan bu işarəyə "peyğəmbərlik möhürü" adı verilmişdir. Peyğəmbərimiz (səv)in möhürünə bənzər peyğəmbərlik işarələrinin digər peyğəmbərlərdə də olduğu, ancaq Peyğəmbərimizin (səv) daha fərqli olduğu əl-Müstədrək tərəfindən Vəhb b. Münəbbih (r.a)dan belə nəql etmişdir:

"Allah heç bir peyğəmbər göndərməmişdir ki, onun sağ əlində Peyğəmbərlik izi (şamet'ün-nübüvvə) olmamış olsun. Ancaq bizim peyğəmbərimiz Məhəmməd Əleyhissalam istisnadır. Çünki Onun peyğəmbərlik izi sağ əlində deyil kürək sümükləri arasındadır. Peyğəmbərimiz (səv)dən bu vəziyyət soruşulduqda: "kürək sümüklərim arasında olan bu iz məndən əvvəlki peyğəmbərlərin izi kimidir" demişdir.

Cabir b. Semüre (r.a) izah edir:

"Mən Rəsulullah (səv)in kürək sümükləri arasında olan peyğəmbərlik möhürünü gördüm. O, göyərçin yumurtası böyüklüyündə qırmızıyaçalan bir yumru idi."

Hz. Əlinin nəvələrindən İbrahim b. Məhəmməd (r.a) nəql edir:

"Babam Hz. Əli Peyğəmbərimiz (səv)in xüsusiyyətlərini izah edərkən, Rəsulullahın Hilyesi (gözəl sifətlər, bəzək, zinət, cövhər, gözəl üz, surət, görünüş) haqqındakı hədisi bütün uzunluğu ilə zikr edər və:

"Kürək sümükləri arasında peyğəmbərlik möhürü var idi. Və O, peyğəmbərlərin sonuncusudur" deyərdi.

Əbu Nadr (r.a) nəql edir:

"Səhabə Əbu Səid əl-Xudridən Rəsulullah (səv)in peyğəmbərlik möhürünün necə bir şey olduğunu soruşdum. Mübarək kürəklərində gül tumurcuğu kimi bir ət parçası olduğunu söylədi."

"İki kürəyi arasında peyğəmbərlik möhürü var idi. Bu möhür sağ çiyninə daha yaxın idi."

Məhəmməd b. Müsenna, Məhəmməd b. Həzm, Şöbə Sima (r.a)dan:

"Cabir İbn-i Semurenin belə dediyini eşitdim: Rəsulullah (səv)in kürəyində möhür gördüm: göyərçin yumurtası kimi idi."

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN SAÇI

Peyğəmbərimiz (səv)in saçının uzunluğu ilə əlaqədar fərqli təsvirlər vardır. Təsvirlər arasında elə bir fərqlilik olması isə təbiidir. Çünki bu məlumatları bildirənlər Peyğəmbərimiz (səv)i fərqli zamanlarda gördükləri üçün, saçının uzunluğu da fərqli olmuş ola bilər. Ancaq bu təsvirlərdən aydın olan Peyğəmbərimiz (səv) saçını ən qısa qulağı xəttində, ən çox isə çiyinlərinə qədər uzatmıştır.

“Elə isə Allaha, Onun Elçisinə və nazil etdiyimiz Nura (Qurana) iman gətirin! Allah nə etdiklərinizdən xəbərdardır.”

(Təğabun Surəsi, 8)

Ənəs b. Malik (r.a) nəql edir:

"Həzrəti Peyğəmbərin saçları qulaqlarının orta xəttinə qədər uzanmışdı."

Həzrəti Aişə (r.a) anamız bildirir:

"Rəsulullahın mübarək saçları qulaqları ilə çiyinləri arasında idi. Allahın səlat və salamı üzərinə olsun."

Bəra b. Azib (r.a) nəql edir:

"Peyğəmbərimiz (səv) orta boylu idi. Çiyinləri geniş idi. Saçları isə, qulaq yumuşaqlarına qədər idi."

Əbu Talibin qızı Ümmü Hani (r.a) izah edir:

"Rəsulullah (səv) Məkkəyə gəldikdə evimizə gəlmişdi. Bu sırada mübarək saçları dörd hörgülü idi."

“Bilin ki, Allahın Elçisi aranızdadır. Əgər o, bir çox işlərdə sizə güzəştə getsəydi, çətinliyə düşərdiniz. Lakin Allah sizə imanı sevdirmiş, onu qəlbinizə gözəl göstərmiş, sizdə küfrə, günaha və asi olmağa qarşı nifrət oyatmışdır. Doğru yolda olanlar da bunlardır.”

(Hucurat Surəsi, 7)

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN SAÇ VƏ SAQQAL BAXIMI

Peyğəmbərimiz (səv) təmizliyə çox əhəmiyyət verdiyi üçün saç və saqqal baxımına da əhəmiyyət vermişdir. Bəzi qaynaqlarda onun yanında daim daraq, güzgü, misvak, dişqurdalayan, qayçı, sürmədan kimi əşyalar saxladığı bildirilməkdədir.88 Peyğəmbərimiz (səv) səhabələrinə də eyni tövsiyələr etmiş və "Kim saç uzadıbsa onun baxımına diqqət etsin" 89 deyə buyurmuşdur. Peyğəmbərimiz (səv)in saç və saqqalı ilə əlaqədar digər deyilənlər bu şəkildədir:

Hz. Adda İbn Xaliddən (r.a):

"Mübarək saqqalı çox gözəl idi."

Hz. Aişə (r.a) anamız:

"Rəsul-i Əkrəm (s.a.s). Saçlarını darayıb yağladığında."

Sima b. Hərb (r.a) deyir:

"Cabir b. Semürədən eşitdim. Ona, Həzrəti Peyğəmbərin saçlarının ağarma vəziyyəti soruşulmuşdu. O da: Mübarək başını yağ çəkdiyi zaman saçlarının ağı gözlə hiss olunan lakin başına yağ çəkmədiyii anlarda ağları görünərdi" dedi.

Peyğəmbərimiz (səv) xarici görünüşünə və təmizliyinə verdiyi əhəmiyyətlə möminlərə gözəl bir nümunə olmuşdur. Bir rəvayətdə peyğəmbərimiz (səv)in bu mövzudakı rəftarı belə ifadə edilir:

"Bir gün Peyğəmbər (səv) səhabələrinin yanına çıxacağı zaman küpdəki suya baxaraq sarığını və saqqalını düzəltdi və belə dedi: “Allah qardaşlarının yanlarına çıxarkən qulunun qardaşları üçün bəzənməsini sevər.”

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN GEYİM TƏRZİ

Peyğəmbərimiz (səv)in geyimi haqqında da səhabələr bir çox detal bildirmişlər. Peyğəmbərimiz (səv)in möminlərə necə geyinmələri lazım olduğu ilə əlaqədar olaraq tövsiyələri də onun bu mövzuya verdiyi əhəmiyyəti ortaya qoymaqdadır. Məsələn, Peyğəmbərimiz (səv) hədisi-şəriflərində belə buyurmuşdur:

"Allah gözəldir, gözəlliyi sevər, gözəl geyinmək qürur deyil, qürur (məzhər olduğun neməti özündən bilib) haqqı rədd etmək, xalqı alçaq görməkdir."

"Allah gözəldir, gözəli sevər və quluna verdiyi nemətin əsərini üzərində görməkdən xoşlanar."

Peyğəmbərimiz (səv)in nəvəsi Hz. Həsən onun geyim mövzusu haqqındakı fikrini belə ifadə etmişdir:

"Peyğəmbərimiz (səv) bizə əldə etdiyinizin ən yaxşısını geyinməyimizi və tapa bildiyimiz ən xoş ətirləri sürtməyimizi əmr edərdi."

Bu mövzudakı Peyğəmbərimiz (səv)in bir başqa hədisi də bu şəkildədir:

"Ey möminlər! Ürəyinizin istədiyini yeyin, için, geyinin və Allah yolunda sərf edin. Ancaq israf edib qürurlanmayın."

Peyğəmbərimiz (səv)in səhabələrindən biri xarici görünüşünə əhəmiyyət vermədiyində və ya baxımsız olduğunda ona dərhal xəbərdarlıq edərdi. Bu mövzuya aid bir rəvayəti Əbul Havas (r.a) atasından belə nəql edir:

Üzərində adi bir paltar olduğu halda Rəsulullahın (səv)in yanına gəlmişdim. Mənə:

"Sənin malın yoxdur?" deyə soruşdu.

"Bəli var" dedim.

"Hansı növ maldan?" sualını verdi.

"Hər növ maldan Allah mənə vermişdir" dedikdən sonra,

"Elə isə Allah Təala Həzrətləri sənə bir mal verdiyi vaxt Allahın verdiyi bu nemətin əsəri və fəziləti sənin üzərində görülməlidir" buyurdu.

Buna bənzər bir başqa hadisəni isə Hz. Cabir (r.a) belə bildirmişdir:

Rəsulullah (səv) minik heyvanlarımızı qoruyan bir adamımızı gördü. Üzərində köhnəlmiş iki parçalı geyim vardı.

"Onun bu köhnələrdən başqa geyəcəyi yoxdur?" deyə buyurdu. "Bəli var" dedim. "Paltar torbasında iki geyimi daha var. Mən onları geyindirmişdim"

"Elə isə çağır onu bunları geyinsin" deyə əmr etdi. Çağırdım əmri ona bildirdim. O da onları geyindi. Geri qayıdanda Rəsulullah əleyhissalatu vəssalam:

"Niyə bu yeniləri geyinmir? Bu daha xoş deyilmi?" deyə buyurdu.

Peyğəmbərimiz (səv)in geyim tərzi ilə əlaqədar səhabələrin bildirdiklərindən bəziləri isə bunlardır:

İbnu Abbas (r.a) izah edir:

"Mən Rəsulullah əleyhissalatu vəssalam əynində mümkün olan ən gözəl paltarı gördüm."

Ümmü Sələmə (r.a) bildirir:

"Peyğəmbərimiz (səv) in ən çox sevdikləri paltar növü köynək  idi."

Ənəs b. Malik (r.a) izah edir:

"Peyğəmbərimiz (səv) geyindiyi paltarlar içərisində Hibere-i Yemani'yi çox sevərdi" (Hibere, Yəməndə toxunan pambıqdan edilən, qırmızı çubuqlu yaşıl bir qumaştır. Köhnələrin "alaca" dedikləri naxışlı parçalar üçün istifadə edilən bir təbir. Bu da parçanın düz deyil naxışlı olduğunu və bir neçə rəngdən meydana gəldiyini göstərir.)

Əl-Bəra b. Azib (r.a) nəql edir:

"Qırmızı naxışlı paltarın, Peyğəmbərimiz (səv) qədər bir başqasına yaraşdığını görmədim. Bu paltarla Rəsulullah (səv)ı gördüyümdə mübarək saçları çiyinlərinə dəyəcək qədər uzanmışdı."

Semüre b. Cündüb (r.a) rəvayət edir:

"Həzrəti Peyğəmbər:" Ağ paltar geyinin. Çünki o son dərəcə təmiz və xoşdur "buyurmuşdur."

Hz. Aişə (r.a) rəvayət edir:

"Rəsulullah (səv) bir səhər vaxtı üstlərində qara yundan toxunmuş bir izar (peştemal, futa, sinədən aşağı örtülən paltarlar) olduğu halda evindən çölə çıxmışdı."

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN XARİCİ PALTARLARI

Eşas b. Süleyn (r.a) rəvayət edir:

"Mənə belə rəvayət etdi. Ona da əmisi rəvayət etmişdir. Xalamın əmisi demişdi ki: Bir gün Mədinə küçələrində izarımı sürüyərək gedirdim. Bu zaman arxamdan bir səs eşitdim:" İzarını yuxarı qaldır. Çünki izar yerdə sürünməzsə, onun daha təmiz qalmasını və uzun müddət istifadəsini təmin edər "deyirdi. Arxama dönüb baxdığımda bu sözləri söyləyənin Rəsulullah (səv) olduğunu gördüm."

Sələmə b. Əl-Ekvadan (r.a):

"Hz. Osman uzunluğu qıçlarının yarısına qədər çatan bir izar geyər və" Yoldaşımın yəni Rəsulullah (səv)in izarları da eynilə belə idi "deyərdi.”

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN ÜZÜYÜ VƏ MÖHÜRÜ

Ənəs b. Malik (r.a) rəvayət edir:

"Peyğəmbərimiz (səv)in Möhrü gümüşdən düzəldilmişdi Qaşı isə Həbəş daşından idi.

"Peyğəmbərimiz (səv) in barmağındakı üzüyün parıltısı hələ gözümün qarşısında dayanır".

"Peyğəmbərimiz (səv)in möhürünün qaşına, üç sətir halında " Məhəmməd Rəsulullah" ifadəsi həkk edilmişdi. Birinci sətirdə" Məhəmməd " ,ikinci sətirdə" Rəsul ", üçüncü sətirdə də “Allah" sözləri varıydı."

Peyğəmbərimizin möhürü  Topkapı Sarayında var.

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN YERİMƏ TƏRZİ

Əbu Hüreyrə (r.a) rəvayət edir:

"Mən Rəsulullah(səv)dan  daha gözəl birini görmədim, sanki günəş onun mübarək üzündə parlayırdı. Peyğəmbərimiz (səv)dən daha sürətli gedən birini də görmədim, gedərkən sanki yer üzü ayaqları altında sürüşürdü. Bizlər arxasından gedərkən geri qalmamaq üçün böyük  səy göstərərdik."

Hz. Əlinin nəvələrindən İbrahim b. Məhəmməd (rşa) "Babam Hz. Əli Rəsulullah (səv)i tanıdarkən belə deyərdi: "Rəsulullah (səv) yeriyərkən sanki yoxuş aşağı enirmiş kimi ayaqlarını sərt qaldırardi " deyərək, Peyğəmbərimiz (səv)in rahat bir yerişi olduğunu ifadə etmişdir.

Hz. Yezid İbni Mirsad (r.a) isə belə demişdir:

"Yeridiyi vaxt təmkinli lakin sürətli idi. Yanındakılar ona çatmaqda çətinlik çəkərdilər."

Hz. Əbu Atabe (r.a) dan:

"Gedərkən qüvvətli addımlarla yeriyərdi."

"Gedərkən ayaqlarını yerdən bir az qaldırıb önə doğru yüngül əyilərək yeriyərdi. Ayaqlarını səs çıxarıb,toz qaldıracaq şəkildə yerə sərt vurmazldı, addımlarını uzun və ardıcıl atmaqla birlikdə sakit və düzgün üzrə yeriyərdi. Gedərkən sanki maili və kələ-kötür bir yerdən enirmiş kimi görsənərdi. Bir tərəfə dönüb baxdığında , bütün vücudu ilə birlikdə çevrilirdi. Necə gəldi sağa-sola baxmazdı. Yerə baxışları, göyə baxışlarından daha çox idi. Əksər hallarda göz ucu ilə baxardı. Səhabələri ilə birlikdə gedərkən, onları önə keçirər özü arxada yeriyərdi. Yolda qarşılaşdığı kəslərə, onlardan əvvəl dərhal salam verərdi. "

"Həmişə hərəkəti münasib idi. Bir yerə getdiyində tələsik və sağ-sola meyl etməyib, düz yolu ilə gedər və lakin sürətli və asanlıqla gedərdi . Belə ki, sanki gedər kimi görünər, lakin yanında gedənlər sürət ilə getdikləri halda geri qalardılar. "

1871 istehsalı, Lilium Auratum adlı əsər.

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN OTURUŞ TƏRZİ

Kayle binti məhrəmi (r.a) izah edir:

"Rəsulullah (səv)i sonsuz bir təvazökarlıq içində oturarkən görüncə, heybətindən bədənim titrəməyə başladı."

Cabir b. Semüre (r.a):

"Mən Peyğəmbərimiz (səv)i sol tərəfinə qoyulmuş bir yastığa söykənmiş vəziyyətdə gördüm."

“İslama dəvət edildiyi halda Allaha qarşı yalan uydurandan daha zalım kim ola bilər? Allah zalım adamları doğru yola yönəltməz.”

(Səff Surəsi, 7)

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN DANIŞIŞIQ TƏRZİ

Peyğəmbərimiz (səv) təsir edici üslubu, hikmətli və iti xitabıyla tanınan bir insan idi. Onun təbliği insanlara çox böyük bir təsir edər, söhbətindən hər kəs çox böyük bir zövq alardı. Səhabələrdən bizlərə bildirilən müxtəlif rəvayətlər də onun bu xüsusiyyətini ortaya qoyur. Bu mövzuda bəzi rəvayətlər bu şəkildədir:

Allah Elçisi insanların ən düz danışanı və ən şirin sözlü olanı idi (ağızından ballar axırdı)! O, belə deyirdi: "Mən Ərəbin ən fasihiyəm (səhvsiz olaraq söyləyən. Açıq və gözəl danışan)."

David Roberts, Nübya və Misir adlı əsəri (solda) və Sultan Həsən Mədrəsəsi adlı əsəri (altda).

Hz. Aişə (r.a) Rəsulullah (səv)in sözlərini belə təsvir edir:

"O, sizlərin danışdığınız kimi sözləri tez-tez və arxa-arxaya sıralamazdı, sözləri az və mənalıydı. Halbuki sizlər cümlələri bir-birinə əlavə edib danışırsınız."

"Allah Rəsulu çox yığcam (qısa, az sözlə çox məna ifadə edən) danışardı. Belə danışmasını özünə Allah qatından Cəbrayıl gətirmişdi. Qısa cümlələr içində bütün məqsədini bildirərdi. Yığcam sözlü cümlələr söyləyərdi, sözlərində nə çoxluq nə də əskiklik olardı. Sözləri bir ahəng içində bir-birini izləyər, sözləri arasında fasilələr verərdi və beləcə dinləyənlər sözlərini başa düşüb əzbərləyərdi. Səsi gur idi və şirin idi. Lazım olduğunda danışardı, pis sözlər söyləməzdi. Əsəbi və sakit anlarında (nəfsi üçün deyil, Allahın rizası üçün) həmişə haqqı söyləyərdi. "

“Gözəl olmayan sözlər danışanlardan üz çevirərdi. Xoşlamadığı, çirkin saydığı bir sözü danışmaq məcburiyyətində qaldığında onu kinayə yoluyla ifadə edərdi.”

Özü susduğunda yanındakılar danışardı. Yanında müzakirə edilməzdi.

Səhabələrinin üzlərinə gülümsəyərdi, onların danışdıqlarını bəyənər, diqqətlə dinləyər, özünü onlardan biri sayardı.

“Ey iman gətirənlər! Allahdan qorxun! Hər kəs sabahı üçün nə etdiyinə baxsın. Allahdan qorxun! Həqiqətən, Allah nə etdiklərinizdən xəbərdardır.”

(Həşr Surəsi, 18)

Hz. Aişə (r.a) rəvayət edir:

"Mübarək kəlamlar deyərdi. Hər eşidən onu anlayardı."

Hz. Əbu Ümamə (r.a) dan:

"İnsanların ən gülər üzlüsü və xoşcanlısı idi."

Hz. Ənəs (r.a) bunu bildirmişdir:

"Peyğəmbərimiz (səv) xalqın ən xoş və ən zarafatcıl sözlüsü idi."

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN GÖZƏL QOXUSU

Peyğəmbərimiz (səv) təmizliyə çox əhəmiyyət verərdi. Özü davamlı xoş ətirli, tərtəmiz, xoş və gözəl iy verər, Müsəlmanlara da təmizliyi tövsiyə edərdi. Səhabələrdən rəvayət edilən məlumatlarda Peyğəmbərimizin (səv) bu gözəl xüsusiyyəti haqqında detalları bildirmişdir. Bunlardan bəziləri belədir:

Ənəs b. Malik (r.a) belə ifadə edir:

"Rəsulullah (səv) Mədinə küçələrinin birindən keçdiyində Onun müşk kimi qoxusu dərhal hiss edildiyindən xalq o yoldan Həzrəti Peyğəmbərin (səv) keçdiyini söyləyərdilər. Bizlər peyğəmbərimiz (səv) in gəlişini qoxusunun gözəlliyindən anlayardıq."

İbn-i Əbi Adi, Humeyd, Ənəs (r.a) dan:

Rəsulullah (səv) ın əlindən daha yumşaq nə bir yun nə də bir ipək parçaya həyatım boyunca toxunmadım. Rəsulullah (səv)in qoxusundan daha gözəl bir qoxunu da iyləmədim.

Muaz b. Hişam (r.a) atasından, Qatadə, Ənəsin belə rəvayət etmişdir:

"Rəsulullah (səv) gözəl qoxusu ilə tanınırdı. Rəsulullah (səv) gözəl idi. Qoxusu da xoş idi. Bununla birlikdə ətiri sevərdi."

"Cisimi Nazif (təmiz), qoxusu lətif (xoş) idi. Ətir vursun və ya vurmasın bədəni ən gözəl qoxulardan əla iy verərdi. Bir kimsə onunla musafaha (əl sıxışmaq, qucaqlaşmaq, məhəbbətini, yoldaşlığını, sevgisini izhar etmək) etsə, bütün gün onun rayiha- i tayyibesini (təmiz qoxusunu) duyardı və mübarək əliylə bir uşağın başını sığallasa, rahiya-i tayyibesiyle (təmiz qoxusuyla) o uşaq, digər uşaqlar arasında seçilərdi ."

“Ey Peyğəmbər! Həqiqətən, Biz səni şahid, müjdəçi və xəbərdar edən olaraq göndərdik. (Səni) həm də Allahın izni ilə Ona tərəf çağıran və nur saçan bir çıraq kimi göndərdik.“

(Əhzab Surəsi, 45-46)

“Səni həm də Allahın izni ilə Ona tərəf çağıran və nur saçan bir çıraq kimi göndərdik.“

(Ənbiya Surəsi, 73)

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN SEVDİYİ YEMƏKLƏR

"Çox isti yeməyi sevməzdi."

"Ən çox xoşlandığı yemək ət idi."

"Balqabağı çox sevərdi."

"Ovlanan quş ətlərini yeyərdi."

"Xurmalardan Acve xurmasını sevərdi."

“İman gətirib saleh əməllər edənlərə müjdə ver ki, onlardan ötrü (ağacları) altından çaylar axan Cənnət bağları vardır. Hər dəfə onun meyvələrindən onlara ruzi verildikcə: “Bu ki, əvvəlcə (dünyada) bizə verilən ruzidir!”– deyəcəklər. Halbuki onlara (dünyadakının )oxşarı veriləcəkdir. Onlardan ötrü orada pak zövcələr var və onlar orada əbədi qalacaqlar.“

(Bəqərə Surəsi, 25)

Hz. Aişə (r.a) Peyğəmbərimiz (səv)’in sevdiyi yeməklərlə əlaqədar bunları söyləmişdir:

"Şərbəti və balı sevərdi."

"Həzrəti Peyğəmbərin (səv) qatqı olaraq yediyi yeməklərin bir qisimi belə sıralana bilər: Qoyunun ön qolu və kürək əti, kotlet, kabab, toyuq, toy quşu, ət şorbası, tirit, balqabaq, zeytun yağı, çökelek, qovun, halva, bal, xurma, çuğundur, anber balığı. "

Hz. Aişə (r.a) əlavə olaraq bunları bildirmişdir:

"Qovunu, qarpızı yaş xurma ilə yeyərdi."

Hz. Cabir (r.a) dan:

"Təzə xurma və qovun çox yeyərdi və “bunlar gözəl meyvədir” deyərdi."

"Heç bir zaman bir yemək yerməzdi. Xoşuna gəlsə yeyər gəlməsə yeməzdi. Xoşlamasa da bir başqasına pisləməzdi."

Pieter Gysels Antwerp, (1621-1690) Bağça adlı cədvəl.

Peyğəmbərimiz (səv)in sevdiyi bəzi yeməklər üçün söylədiyi sözlərdən bir qisimi isə belədir:

"Ətin ən gözəl yeri kürək ətidir."

"Sirkə nə gözəl qatıqdır."

"Göbələk qüdrət halvasıdır."

"Sinameki və sennut (kərə yağı tulumuna qoyulan bal) yeməyə davam edin. Çünki, bu iki şeydə ölümdən başqa hər xəstəlikdən şübhəsiz şəfa vardır."

"Zeytun yağını yeyin və istifadə edin. Çünki, bu yağ mübarəkdir."

İbrahim Safi. Natürmort cədvəl

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN SEVDİYİ İÇKİLƏR

Hz. Aişə (r.a) bildirir:

"Balı şirin və soyuq suyun içində olanda sevərdi.

Peyğəmbərimiz (səv) bal şərbəti, xurma və quru üzüm şirəsi kimi içkiləri sevərdi.

Peyğəmbərimiz (səv)in ən çox sevdiyi içki, soyuq və şirin şərbətlər idi. "

Ən çox bal şərbətini sevərdi.

İçiləcək şeylərdən ən çox südü sevərdi.

Peyğəmbərimiz (səv) süd üçün belə buyurmuşdur:

"Allah bir kimsəyə yemək yedizdirdiyi zaman o kimsə “Allahım bizə bu yeməyi bərəkətli et və bizə bundan xeyirli ruzi ver” deyə dua etsin. Allah bir kimsəyə bir miqdar süd içirdiyi zaman da o kimsə “Allahım bizə bu südü bərəkətli et və bizə daha çox süd ver” deyə dua etsin. Çünki,yeməyin və içkinin yerini tutan süddən başqa bir şeyi bilmirəm."

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN SU ÜÇÜN SÖYLƏDİKLƏRİ

Peyğəmbərimiz (səv) xüsusilə səfərlər əsnasında səhabələrinə su payladardı. Məsələn,bir səfəri əsnasında bir yerdə dayanmış və yanındakılardan su istəmişdir. Əlini və üzünü yuduqdan sonra sudan içmiş və yanındakı səhabələrinə də "Siz də üzünüzə, boynunuza bir miqdarını tökün" demişdir.

Rəsulullah (səv) su içdikdən sonra belə dua etmişdir:

"Rəhmətiylə suyu şirin olaraq yaradan, acı və duzlu yaratmayan Allaha həmd olsun."

Rəsulullah (səv) bir başqa sözündə isə su üçün belə buyurmuşdur:

"Allah suyu təmizləyici olaraq yaratdı. Dadını,rəngini və ya qoxusunu dəyişdirən maddələr xaricində heç bir şey onu çirkləndirməz."

 

PEYĞƏMBƏRİMİZ (SƏV) İN GÖZƏL XASİYYƏTLƏRİNDƏN BƏZİLƏRİ

Hüccət-ul İslam olaraq bilinən İmam Qəzali; Tirmizi, Taberani, Buxari, Müslim, İmam Əhməd, Əbu Davud, İbni Macə kimi böyük İslam alimlərindən yığaraq, peyğəmbərimiz (səv)in gözəl xasiyyətlərindən bəzilərini belə yekunlaşdırmışdır:

“Müttəqilərə vəd edilmiş Cənnətin vəsfi belədir; onun (ağacları) altından çaylar axar və onun yeməkləri də, kölgəsi də daimidir. Müttəqilərin aqibəti budur. Kafirlərin aqibəti isə Oddur.”

(Rad Surəsi, 35)

"Rəsulullah insanların ən yumşaq xasiyyətlisi, ən igidi, ən ədalətlisi və ən namuslusu idi. O, insanların ən cömərdi idi. Allahın özünə verdiklərindən xurma, arpa nə olursa olsun bir illik yeməyini ayırardı, yerdə qalanını Allah yolunda xərcləyərdi. Özündə olan bir şey istənilərsə verərdi.

O ,həya olaraq da insanların ən mükəmməliydi. Rəbbi üçün hirslənər, şəxsi üçün əsəbiləşməzdi.

Özü və ya səhabələri zərər görsə belə haqqı tətbiq edərdi.

Allah Rəsulu insanların ən alçaq könüllüsü, sözü uzatmadan ən düzgün danışanı, ən gülər üzlüsüydü. Dünya işlərindən heç bir şey Ona narahatçılıq verməzdi.

Mədinənin o biri başındakı xəstələri ziyarətə gedər, gözəl qoxudan xoşlanar, murdar qoxulardan irgənərdi. Kasıblarla oturar, yoxsullarla yeyərdi. Kimsəyə kobud davranmazdı, özündən üzr istəyənin üzrünü qəbul edərdi. Zarafat edər amma haqqı söyləyərdi.

Mübah oyunları gördüyündə imtina etməzdi, xanımlarıyla yarışardı. Kasıblara yoxsulluqlarına görə xor baxmaz, zənginə də varlılığından ötəri hörmət göstərməzdi, onu da bunu da Allaha bərabər olaraq çağırırdı. Allah Təala üstün xasiyyəti və mükəmməl siyasəti onda birləşdirdi ...

Allah Təala əxlaqın bütün gözəlliklərini, yaxşı yolları, əvvəlkilərin və sonrakıların başlarından keçmiş və keçəcək hadisələrin xəbərlərini, axirətdə nicata və səadətə çatdıracaq xüsusları, dünyada qibtə edilib arxasından gediləcək və gedilməyəcək hər şeyi ona öyrətmişdi.

Allah Təala, onun buyruqlarına itaət etməyi və hərəkətlərimizdə Onun yolu ilə getməyə bizləri müvəffəq etsin."

“Həmçinin öz içərinizdən ayələrimizi sizə oxuyan, sizi (günahlardan) təmizləyən, Kitabı və hikməti (Sünnəni) sizə öyrədən, habelə bilmədiklərinizi də sizə öyrədən bir Elçi göndərdik.”

(Bəqərə Surəsi, 151)

 

ANA SƏHİFƏ

Müəllif Haqqında      Digət saytlar      Quran-ı Kərim

   Bizə dəstək olun      Kitablar      Filmlər      Məqalələr      Hədislər

Saytı mənbə göstərərək çoxalda və köçürə bilərsiniz.

www.adnanoktar.az